Is het aantal keer dat de AIVD een telefoon- of internet­verbinding heeft afgetapt staatsgeheim? Dat is de vraag waar de Raad van State zich over buigt.

Hoger beroep om AIVD tapstatistieken

De Raad van State behandelde vandaag het hoger beroep dat Bits of Freedom heeft aangespannen tegen de minister van Binnenlandse Zaken. Onze eis is helder: we willen dat de AIVD cijfers openbaar maakt over het aantal keer per jaar dat de geheime dienst een telefoon- of internetverbinding aftapt. De minister heeft dat keer op keer geweigerd omdat die cijfers staatsgeheim zouden zijn. Wij zijn het daar niet mee eens en voeren daarom al jarenlang strijd om die cijfers boven tafel te krijgen. De cijfers tot en met 2001 zijn inmiddels bekendTapstatistieken van de AIVD tot en met 2001. Voor de cijfers over de periode erna zijn we nu (weer) bij de rechter.

Slechts geaggregeerde statistieken

Voor de duidelijkheid, we vragen niets dat het werk van de AIVD in gevaar brengt. De cijfers zeggen niets over de werkwijze van de diensten. We vragen immers om geaggregeerde statistieken, dus de totalen per jaar. Zoals de toezichthouder (de CTIVD) al eerder constateerdeNiet álles schaadt de staatsveiligheid: “een meerjaarlijks overzicht van tapstatistieken [kan] niet als staatsgeheime informatie worden aangemerkt.” Het is namelijk voor een derde niet inzichtelijk “welke factoren deze [totale hoeveelheid taps] […] beïnvloedt of op welke wijze het totale aantal taps is belegd.”

De buren doen niet zo geheimzinnig

Dat we niets geks vragen blijkt ook uit het feit dat Duitsland en België zulke cijfers regelmatig op eigen initiatief en met veel meer details openbaar maken. Het feit dat de cijfers daar wél openbaar worden gemaakt betekent dat zulke cijfers daar niet als staatsgeheim worden gezien. Onze minister kan niet wegkomen met domweg een wij-hebben-niets-te-maken-met-wat-er-in-die-andere-landen-gebeurt. De minister moet op zijn minst motiveren waarom de situatie in Nederland zó anders is dan in onze buurlanden dat Nederlandse burgers niet kunnen rekenen op dezelfde openheid als Duitse of Belgische burgers.

Transparantie draagt bij aan vertrouwen

Juist omdat veel van wat de geheime diensten doen geheim is, is het belangrijk dat informatie die openbaar gemaakt kán worden, ook openbaar ísZonder goede uitleg mag minister tapstatistieken AIVD niet geheim houden. Om met de Commissie te spreken die de huidige wet op de geheime diensten evalueerde: “Een zo groot mogelijke mate van transparantie draagt bij aan maatschappelijk vertrouwen en draagvlak voor het werk van de diensten. Tegelijkertijd draagt transparantie bij aan de waarborging van grondrechten.”

Vermoedelijk doet de Raad van State over zes weken uitspraak. We houden je uiteraard op de hoogte.